Kapel van de Heilige Eik, Oirschot
geschiedenis van de kapel
De kapel van Onze Lieve Vrouw van de Heilige Eik is gesitueerd aan het riviertje de Beerze, ten westen van de kom van Oirschot en precies op de tot 1 januari 1997 bestaande gemeentegrens tussen Oirschot en de gemeente De Beerzen (Oost-, West- en Middelbeers). Driehoekige houten richtingwijzers, in de vorm van een gestileerd Mariabeeld en de tekst 'H. Eik', leiden bezoekers naar de kapel.
De oorsprong van de idyllisch gelegen kapel gaat vele eeuwen terug. Er bestaan diverse versies van de legende.
Er is de door Petrus Vladderaccus begin 17e eeuw opgetekende legende, dat in de 15e eeuw een beeldje van Maria-met-kind wordt gevonden. Het ligt op het zand in het riviertje de Beerze. Het beeldje, ± 40 cm hoog, wordt in een eik geplaatst en vervolgens vereerd door boeren en herders. Als de pastoor voor de veiligheid besluit het beeldje in de parochiekerk van Oost- of Middelbeers onder te brengen, staat het de volgende dag weer in de eik. Daarom wordt besloten op de grens van de gemeentes Oirschot en De Beerzen een houten kapelletje te bouwen. Daarin krijgt Maria-met-kind haar vaste plaats.
Een variant van voornoemde legende vertelt dat de pogingen om Maria in de kerk van Oirschot of De Beerzen te plaatsen falen. Tot twee keer toe laat het beeldje zich stroomopwaarts terugdrijven naar de plek bij de eik.
Begin Tachtigjarige Oorlog (16e eeuw) wordt het houten kapelletje verwoest. Het Mariabeeldje wordt in veiligheid gebracht, eerst in de Oirschotse Sint-Petruskerk en vervolgens in 's-Hertogenbosch. Omdat de bezoekers (pelgrims) de plek waar de kapel heeft gestaan, blijven bezoeken, bouwt men daar een bakstenen huisje. Dat heeft geen altaar en blijkt onvoldoende ruimte te bieden voor de grote toeloop van pelgrims. Door een schenking van de kanunnik Johannes Daems van Nuenen, wonderbaarlijk genezen op voorspraak van Maria van de Heilige Eik, komt er in 1606 een groter gebouw te staan.
Op last van de Staten-Generaal wordt in 1649 niet alleen deze kapel afgebroken, maar ook de heilige Eik omgehakt.
De huidige kapel, in 1854 opgetrokken, staat op de fundamenten van de oude stenen kapel. Uit oogpunt van veiligheid is het originele beeldje Maria-met-kind ondergebracht in de Sint-Petruskerk te Oirschot.
meer informatie :
volgende : de architectuur
