St. Willibrordus, Berghem

Geschiedenis van de kerk

De St. Willibrorduskerk in Berghem is een neogotische, driebeukige kruisbasiliek, ontworpen door architect W.Th. van Aalst en gebouwd tussen 1900 en 1903. De onderste vier geledingen van de toren dateren uit de late vijftiende eeuw.

De toren heeft overhoekse steunberen en ondiepe, blinde nissen in de muur, zogenoemde spaarvelden. Deze worden afgesloten met rondbogen, spitsbogen en driepassen. Er rest nog één rondboogportaal uit de negentiende eeuw.

Rond 1400 wordt de basis gelegd voor de huidige St. Willibrorduskerk. Vóór die tijd, omstreeks 1200, is er al sprake van een kapel op het Bergeind. Zoals in meer plaatsen langs de Maas dient de toren ook als gevechtstoren tegen plunderaars uit onder andere Gelre. In 1572 brandt de toren af om in 1596 te worden herbouwd.

Als in 1648 de katholieke eredienst wordt verboden, komen de kerkgebouwen in het hele Maasland in handen van de hervormden. Dat gebeurt dus ook met de Berghemse kerk. De katholieke vieringen vinden in de eerste jaren daarna plaats in grenskerken (noodkerken net buiten de grens van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden), bijvoorbeeld in het Graafschap Megen of in het Land van Ravenstein, zoals de kapel op Koolwijk. Naderhand wordt een schuurkerk in gebruik genomen aan de Harense Steeg aan het Duurendseind. Op die plek staat een kruisbeeld als herinnering.

In 1800 wordt de oorspronkelijke kerk door de gereformeerden weer overgedragen aan de katholieken. De toren heeft al in 1721 een spits gekregen. De schuurkerk aan de Harense Steeg wordt in 1802 gesloopt. In 1848 wordt de middeleeuwse kerk afgebroken en een nieuwe kerk tegen de oude toren gebouwd onder architectuur van Arnoldus van Veggel (1809-1876). Van Veggel is aanvankelijk timmerman, maar legt zich toe op het bouwen van waterstaatskerken. Dat zijn kerken die in de negentiende eeuw met financiële steun en onder toezicht van het Ministerie van Waterstaat zijn gebouwd, aanvankelijk vooral in neoclassicistische stijl.

De Berghemse waterstaatskerk brandt in 1895 af na een blikseminslag. De kerk wordt door W.Th. van Aalst in neogotische stijl herbouwd, evenwel aan de andere kant van de gespaard gebleven toren, omdat daar meer bouwgrond beschikbaar is. Hierdoor is het koor, anders dan bij de meeste kerken, niet naar het oosten maar naar het westen gericht. De middeleeuwse toren wordt verhoogd met een extra geleding en een ranke spits.

meer informatie :

volgende : de glazenier